پایگاه خبری مطبوعات فارس: نظارت بر ویدئوهای اینترنتی شامل سریال‌های خانگی، پخش زنده بازی‌های رایانه‌ای، کنسرت‌ها، ویدئوهای خبری رسانه‌ها و... اگرچه در محافل رسمی با عنوان تعریف نشده «صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» شناخته می‌شود، اما همچنان عرصه‌ای فاقد قوانین موضوعه مشخص است و بر سر نظارت بر آن، حاشیه های مختلفی وجود دارد. پرسروصداترین بخش آن هم سریال‌های نمایش خانگی است که سازمان صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پلتفرم‌های تولیدکننده آثار مدعی آن‌اند. پس از حذف مجدد نام ساترا از تبصره‌های بودجه 1402 توسط شورای نگهبان، فرصتی دست داد تا با محسن زنگنه نماینده مردم تربت حیدریه، مه‌ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره گفت‌وگو کنیم؛ مشروح این گفت‌وگو را که صریح هم از آب درآمد، در ادامه می‌خوانید:
درباره بند آیین‌نامه تخلفات در صوت و تصویر فراگیر که در تبصره‌های لایحه بودجه آمده بود، توضیح می‌دهید؟
درباره بحث رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، ایرادِ نبودِ احکام بازدارنده را سازمان صداوسیما به ما رساند. این که اگر تخلفی انجام شود، چه اتفاقی می‌افتد. ما برای این امر قانون مشخصی نداریم و گلایه‌مندی‌های زیادی هم از ارباب رسانه، ارباب هنر و خانواده‌ها اتفاق می‌افتد. ما مسئولیت این امر را به صداوسیما دادیم، اما مثل کسی است که به او اسلحه می‌دهید، ولی این اسلحه تیر ندارد. یعنی عملاً امکان نظارت و بررسی تخلفات را ندارد. ما در مجلس در بودجه 1402، بندی را برای احکام انضباطی آوردیم، اما در مجمع تشخیص و شورای نگهبان رد شد، به این دلیل که گفتند این حکم، بودجه‌ای نیست. امسال هم مجمع و هم شورای نگهبان اصرار داشتند که احکام، کاملا بودجه‌ای باشد و در قانون بودجه که یک ساله است، احکام دایمی را نیاوریم.
در بودجه 1401 هم گذاشته بودید که شورای نگهبان برداشت.
بله. امسال هم گذاشتیم که مجدد برداشته شد.
چرا اصرار دارید این مسئله نظارتی را در بودجه بگذارید و چرا به عنوان قانون مستقل، تصویب نمی‌کنید؟
ما در مجلس اصرار داریم تا جایی که می‌شود، قانون را به صورت لایحه از طرف دولت بررسی کنیم. یعنی باید لایحه‌ای بیاید. من احساس می‌کنم چون این پدیده، جدید است و ابعاد آن هنوز دیده نشده، دوستان مایل‌اند فعلاً با همین احکام جاری و یک ساله، کار را پیش ببرند تا بسته جامعی طراحی شود. بالاخره اختلافات جدی در نگاه‌ها بین ارشاد، صداوسیما، بخش‌های هنری، خانه سینما و... هست. برای یک قانون جامع، باید همگرایی میان دستگاه‌ها وجود داشته باشد.
اطلاع دارید که قوه قضاییه به تازگی قرار منع تعقیب برای پلتفرم فیلیمو که سریال‌هایش را بدون مجوز ساترا منتشر می‌کند، صادر کرده است؟ به نظر قوه قضاییه ساترا را دارای صلاحیت نمی‌داند.
قوه قضاییه بر اساس قانون قطعی حکم می‌دهد. من فکر می‌کنم وقتی قانون نداریم، قوه قضاییه به همین دلیل ورود نکرده است. ما تا الان هم ساترا را در همین قوانین بودجه پروبال داده‌ایم و بعد هم بودجه خوبی در اختیارش قرار دادیم و... خلاصه با احکام بودجه فعلاً کار آن را پیش بردیم.
سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از حدود یک سال قبل در حال مذاکره بر سر تعیین حدود فعالیت دو دستگاه درباره ویدئوهای اینترنتی‌اند و این در حالی است که این دو نهاد، دستگاه‌هایی اجرایی‌اند. به نظر شما درست است که دستگاه قانون‌گذار در این زمینه سکوت و دو دستگاه اجرایی، با مذاکره حدود و ثغور فعالیت خود را مشخص کند؟
در دولت قبل به جهت نوع نگاه‌هایی که در مجموعه وزارت ارشاد بود، اختلاف جدی وجود داشت که نظارت بر مجموعه صوت و تصویر فراگیر را به چه نهادی بدهیم؟ در نهایت به جهت نزدیکی صداوسیما به مجلس، مجلس تصمیم گرفت این موضوع را کامل در اختیار ساترا قرار دهد. حرف دوستان این است که بالاخره الان، وزارت ارشاد حداقل هم‌نظر با صداوسیماست، نگاه انقلابی دارد و به دغدغه‌های صداوسیما و طیف‌های ارزشی کشور توجه می‌کند و نگاه‌شان این است که این امر در اختیار وزارت ارشاد باشد. بنابراین ما هم منتظریم خودشان به نتیجه برسند.
یک مسئله کلی‌تر هم وجود دارد که نه فقط در نظرات نخبگان، بلکه در نظرات مردم هم دیده می‌شود. این که صداوسیما خودش بزرگ ترین تولیدکننده محتوا به خصوص سریال است و چرا باید به رقیبان خودش نظارت کند؟ از نظر منطقی درست نیست.
بله. نظر من هم به این نظر نزدیک است. بالاخره ما یا وزارت ارشاد داریم یا نداریم. وقتی همه‌چیز را از وزارت ارشاد می‌گیرید، این دستگاه نهایتاً تبدیل می‌شود به دستگاهی که مجوز مؤسسه می‌دهد. در حوزه هنری، اگر نگاه حاکمیتی به مجموعه وزارت ارشاد داشته باشیم، اتفاقاً باید ابزار نظارتی را در اختیار ارشاد بگذاریم. وقتی ابزار نظارتی را از ارشاد می‌گیرید، عملاً آن را به مجموعه‌ای تبدیل می‌کنید که فقط چهار تا مجوز می‌دهد. لذا اعتقاد من این است که اگر خلأیی در وزارت ارشاد داریم، باید برویم آن خلأ را رفع کنیم. ما اقتصادی هستیم و متاسفانه مشابه این مسئله را در حوزه‌های اقتصادی هم می‌بینیم. به طور مثال،اگر اشکالی در حوزه یک شورای اقتصادی داریم، نباید آن را رها و شورای هماهنگی اقتصادی درست کنیم. بعد یک شورای سران درست کنیم و... . این که حکمرانی نمی‌شود، چون این‌طوری از هیچ کس نمی‌شود کار را خواست. فارغ از این که ارشاد و دولت در دست چه گروهی باشد، به نظرم ما باید یک قانون جامع برایش بنویسیم و فارغ از این که چه کسی بر مسند کار باشد، کار را به دست خود وزارت ارشاد بدهیم. وقتی نظارت را به صداوسیمایی بدهیم که خودش تولیدکننده است، ممکن است تعارض منافع هم به وجود بیاید. اگر خود صداوسیما تخلف کرد، چه کسی بر آن نظارت کند؟ الان مگر کم داریم در سریال‌هایی که از شبکه‌های تلویزیون پخش می‌شود؟ بحث‌های جدی درباره آن‌ها وجود دارد. من فکر می‌کنم قانون‌گذاری‌مان مقداری موکول بر افراد است. این که چه کسی در رأس ارشاد و صداوسیما باشد، در قانون‌نویسی ما مؤثر است و این مسئله به نظرم خلأ اصلی است. در زمان دولت قبل، تصمیمی برای صداوسیما گرفته‌اند و الان حرف ارشاد به نظرم درست است، چراکه می‌گویند الان که آن بهانه نیست. برای مجلس هم بهتر است، چون ما می‌توانیم از وزیر سوال کنیم.
ولی از رئیس صداوسیما نمی‌توانید.
بله. ارشاد ساختارهای نظارتی دارد. دستگاه‌های نظارتی می‌توانند نظارت کنند و مجلس به عنوان دستگاهی که نیمی از شأن آن نظارتی است، می‌تواند از وزیر ارشاد پیگیری کند، اما واقعا در سریال‌های خانگی، باید یقه چه کسی را بگیریم؟ یعنی مجلس هم دستش کوتاه است. البته بگویم که این گلایه از دولت هم هست، چراکه دولت هم باید مقداری فعالانه عمل کند. دولت می‌تواند لایحه‌ای را به مجلس ارسال کند و ما هم حتما حمایت می‌کنیم. من فکر می‌کنم اگر لایحه‌ای از سمت دولت بیاید، نمایندگان هم همراهی می‌کنند و رأی خواهد آورد.
شما گفتید اقتصادی هستید و اتفاقاً این مسئله ابعاد اقتصادی گسترده‌ای هم دارد، چون پلتفرم‌ها چندین هزار میلیارد تومان گردش مالی سالانه دارند.
بله. حتی اپراتورهایی مثل همراه اول و ایرانسل که از پلتفرم‌ها پشتیبانی می‌کنند، سودی که از این بخش دارند، خیلی بیشتر از سودی است که از پیامک و تلفن دارند. گردش مالی بسیار سنگین است و معتقدم افزایش هم خواهد یافت. ما فکر می‌کنیم در 2-3 سال آینده، خیلی بیش از نیمی از درآمد اپراتورها از این سمت به دست بیاید.
نویسنده : مصطفی قاسمیان
برچسب ها :