برآورد محدوده عقب نشینی دلار

پایگاه خبری مطبوعات فارس: شاید زمانی که در کمتر از یک ماه قبل، نرخ دلار به 60 هزار تومان افزایش یافت، کمتر کسی تصور می کرد این روند مجدد تا بیش از 25 درصد بازگشت داشته باشد، اما واقعیت کنونی نشان می دهد که این موضوع تحقق یافته است. دیروز نرخ دلار در ادامه روند نزولی که با خبر توافق ایران و عربستان آغاز شده بود، باز هم افت کرد و می توان گفت تا «بعدازظهر» این افت، مشابه یا حتی شدیدتر از دو روز قبل بود، به طوری که دلار تلگرامی فردایی به عنوان سردسته نرخ های مجازی تا کانال 44 هزار تومان هم عقب نشینی کرد و زمزمه های دلار کمتر از 40 هزار تومان هم در بازار پیچید.
از بی مشتری ماندن دلار 45 هزار تومانی تا پیش بینی کانون صرافان
دو روز قبل، بازار غیررسمی ارز در حالی شاهد افت حدود 2 هزار تومانی دلار تلگرامی فردایی (غیرقانونی) بود که این میزان در روز گذشته به حدود 3 هزار تومان هم رسید. بر این اساس نرخ این ارز در بعدازظهر دیروز تا حدود 44 هزار و 300 تومان هم کاهش یافت.
این در شرایطی بود که در بخش های دیگر بازار نیز روندی مشابه نرخ دلار فردایی در جریان بود. خبرگزاری فارس ساعت حدود 14 از بازار ارز میدان فردوسی تهران گزارش داد که دلار توسط دلالان با قیمت 45 هزار تومان فروخته می شود، اما عمده دلالان از خرید ارز اجتناب و علت این را هم نبود ثبات در بازار بیان می‌کنند. طبق این گزارش، یکی از دلالان به نکته قابل تاملی اشاره کرد و گفت: «امروز روز عجیبی را پشت سر گذاشتیم و شاهد معاملاتی بین دلالان با قیمت هر دلار زیر 40 هزار تومان هم بودیم و هیچ پیش‌بینی از آینده بازار نداریم.» به گزارش خراسان، نرخ 40 هزار تومانی که در این گزارش آمده، چندان بی‌راه هم نیست. دیروز کانون صرافان ایران با انتشار اطلاعیه ای در خصوص وضعیت بازار ارز به مقاومت کانال های تلگرامی در برابر تعدیل نرخ ارز اشاره و اعلام کرد: «با توجه به اخبار مثبت توافق ایران و عربستان و کاهش شدید قیمت ارز، برخی کانال‌های تلگرامی با خبرسازی دروغ نرخ ارز را در کانال ۴۶ هزار تومان اعلام می‌کنند؛ این در حالی است که در بازار، دلار کانال ۴۴ هزار تومانی هم خریدار ندارد». این کانون پیش بینی کرد نرخ دلار در ادامه روند نزولی خود به زیر 40 هزار تومان هم برسد.
اما در سوی دیگر بازار ارز یعنی مرکز مبادله ارز و طلا نیز خبرگزاری ایرنا گزارش داد که تا بعدازظهر دیروز، قیمت هر اسکناس با افت 1210 تومانی نسبت به روز کاری قبل (پنج‌شنبه گذشته) به 41 هزار و 236 تومان و نرخ حواله دلار به 37 هزار و 487 تومان رسیده است.
افت 3 میلیون تومانی سکه در یک روز
همزمان با ادامه افت نرخ دلار، بازار طلا نیز دیروز ریزشی شد، به طوری که طبق داده های شبکه اطلاع رسانی طلا، سکه و ارز، هر گرم طلای 18 عیار با افت بیش از 230 هزار تومانی به حدود 2 میلیون و 46 هزار و 900 تومان کاهش یافت. سکه نیز در افتی که برخی منابع آن را «کم سابقه» دانستند، حدود سه میلیون و 200 هزار تومان عقب نشینی کرد و به 24 میلیون و 482 هزار تومان رسید.
راهی که دلار تا 60 هزار تومان رفت به کجا می تواند منتهی شود؟
با شرایطی که در بازار ارز به وجود آمده، هم اینک بهتر می توان اتفاقات سریع ماه های اخیر این بازار را صورت بندی کرد. نرخ ارز در نتیجه رشد بالای نقدینگی انگیزه زیادی برای پرش از کانال 30 هزار تومان داشت. با این حال، بروز ناامنی‌های اجتماعی موجب شد تا ریسک بازار ارز افزایش و انگیزه خروج ارز از بازار و چرخه اقتصاد که به اصطلاح علمی آن، خروج ارز گفته می شود، تشدید شود و نرخ دلار را به میزانی به مراتب بیش از پیش بینی مدل های اقتصادی برساند. به این جریان باید ناکافی بودن برخی تصمیمات ارزی دولت را نیز اضافه کرد. تصمیماتی که یا بر اثر سرعت تحولات بی اثر شدند یا اساساً ناکارآمد بودند. به عنوان مثال، تعیین دستوری نرخ ارز 28 هزارو 500 هر چند در ادامه، تغییر وضعیت داد، اما به اندازه مورد انتظار و در قیاس با حجم تحولات بازار ارز، جوابگو نبود؛ ارزی که ابتدا تحرکات رانت گونه تقاضا بین این بازار و بازار غیررسمی را رقم زد و بعداً به مواد اولیه و کالاهای اساسی محدود شد. همچنین حذف دلار توافقی موجب شد تا حتی متقاضیان واقعی دلار در این بازار سرگردان شوند و رو به بازار غیررسمی بیاورند. موضوعی که به پیچیدگی ماجرا و رشد نرخ ها در این بازار دامن زد.
با این حال، با سر و شکل گرفتن تدریجی سیاست های جدید ارزی دولت، به نظر می رسد وضعیت بازار تغییر جهت داده است. در این میان یکی از مهم ترین عوامل را می توان همان تغییر رویه دولت برای کاهش رانت ارز 28 هزار و 500 از مسیر محدودسازی مصارف آن دانست. موضوعی که صادق الحسینی اقتصاددان آن را عامل رساندن نرخ ارز از بیش از 60 هزار تومان به 49 هزار تومان دانسته است.
همچنین ایجاد تسهیلات بیشتر برای عرضه ارز نظیر بازگشت ارز توافقی به بازار موجب شد تا ثبات بیشتری در بازار حاکم شود. در کنار همه این عوامل، توافق با عربستان نیز هم اینک موجب کاهش قابل توجه ریسک های انتظاری در بازار ارز شده است. صادق الحسینی با اشاره به این موضوع، در یادداشتی نوشته است: توافق با عربستان (منطقه) چشم انداز سیاست خارجی را تغییر و ریسک را کاهش داد و نرخ را از 49 به 45 هزار تومان رساند. وی پیش بینی کرده است در صورت ادامه این روند، نرخ ارز می تواند به کانال 38 تا 42 هزار تومان نیز برسد.