خورشید در کابل غروب کرده بود که صبرا، دانشجوی سال چهارم پزشکی پیامی را در واتس‌آپ دریافت کرد. یکی از دوستان صبرا در صفحه چت گروهی که 38 نفر از هم‌کلاسی‌هایش حضور دارند خبر ممنوعیت تحصیلات عالیه زنان توسط طالبان را بازنشر کرده بود. «دخترها چه خبر شده؟»، یکی از دوستان صبرا نوشته بود: «حقیقت داره؟» انگار یک سطل آب سرد روی سر صدرا ریخته باشند، از پشت تلفن گفت: «4 سال با جون و دل درس خواندم. یک سال مانده بود تا از دانشگاه فارغ‌التحصیل شوم.» رینا امیری، نماینده ویژه آمریکا در دفاع از حقوق زنان و دختران افغان می‌گوید که فرمان ممنوعیت از ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها هیچ شک و شبهه‌ای درباره بازگشت طالبان به سیاست‌های افراطی سال‌های 1990 باقی نمی‌گذارد.
امیری در صفحه کاربری خود در توئیتر نوشت: «دنیا نباید بپذیرد که این ممنوعیت‌ها به‌خاطر فرهنگ یا مذهب است. در تاریخ افعانستان، فقط طالبان بودند که سیاست‌های ممنوعیت دختران از تحصیلات را پیش گرفتند. در تمام کشورهای با اکثریت مسلمان، در هیچ جای جهان دختران از آموزش منع نشده‌اند.»
امیری در ادامه می‌نویسد: «ما در یک نقطه‌عطف تاریخی قرار داریم. جامعه جهانی باید در برابر این سیاست‌های افراطی مواضع قاطعانه‌ای داشته باشد. ناتوانی در این امر می‌تواند طالبان را جسور کند، الهام‌بخش تندروها در دیگر نقاط جهان باشد و حقوق زنان، دختران و جمعیت در معرض خطر را فراتر از مرزهای افغانستان به‌خطر بیندازد.»
طالبان فقط با یک تصمیم، توانسته دیوار آرزوهای نسلی از زنان افغانستان را فرو بریزد. به گزارش واشنگتن‌پست، طالبان پیشتر فرمان ممنوعیت دختران را از آموزش در سطوح متوسطه و دبیرستان اعمال کرده بود. یکی از دانشجویان دانشگاه کابل در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی می‌گوید: «آنها تنها پلی را که مرا به آینده‌ام متصل می‌کرد، نابود کردند.»
سال 1996 که طالبان برای اولین‌بار در افغانستان قدرت گرفت، نسخه‌ای سرسختانه از قوانین اسلامی یا «شریعت اسلامی» را اعمال کرد که زنان و دختران را از رفتن به مدرسه و کار خارج از خانه ممنوع می‌کرد. زنان همچنین باید از سر تا پایشان را بپوشانند. پس از حملات 11سپتامبر و سقوط طالبان، بازگشایی کلاس‌های درس در دانشگاه‌ها برای دختران و زنان دستاورد منحصربه‌فردی به شمار می‌رفت. فرصتی برای زنانی مانند فوزیه کوفی ایجاد شد که پس از سال 2001، توانست در پاکستان از دانشگاه فارغ‌التحصیل و به یکی از فعال‌ترین سیاستمداران زن در پارلمان افغانستان و یکی از مدافعان برجسته حقوق زنان تبدیل شود.
طالبان که در آگوست 2021 پس از خروج پرآشوب آمریکا از افغانستان روی کار آمد، وعده داد تا در اداره کشور اعتدال بیشتری به خرج دهد؛ وعده‌ای که اجرایی نشد. پس از اعلام این تصمیم، زنان جوان با درهای بسته ورودی دانشگاه‌ها مواجه شدند.
دختر بودن جرم سنگینی است
صبرا می‌گوید، چند ماه پیش شایعاتی درباره ممنوعیت از ادامه تحصیل شنیده بود اما نمی‌توانست باور کند: «این حق من نیست که با تلاش به این جایگاه رسیدم، منی که با گلدوزی و قالی‌بافی پول جمع کردم و می‌خواستم پزشک شوم!» اشک‌های صبرا تا صبح بند نیامدند. یکی دیگر از دانشجوها در صفحه فیس‌بوک‌اش نوشت که خوابش نمی‌برد. سکینه سما می‌گوید، بعد از ترک کالج سه‌سال طول کشید تا پدرش را راضی کند به او اجازه دهد وارد دانشگاه شود که حالا دولت آن را ممنوع کرده است.
سما می‌نویسد: «دختر بودن جرم سنگینی است و امشب می‌خواهم طبیعتی را نفرین کنم که مرا به‌وجود آورده تا حقیر و بدبخت باشم.»
رحمت‌الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان که اکنون در تبعید به‌سر می‌برد در صفحه کاربری‌اش در توئیتر نوشت، طالبان با اعمال ممنوعیت از تحصیل زنان می‌خواهد جامعه را در تاریکی نگه دارد، چون بقا و رشد خود را در گرو جهل نسل جوان می‌داند.
زینب رضایی، دانشجوی 23ساله ازطریق فیس‌بوک از خبر تعطیلی دانشگاه‌ها مطلع شد. رضایی که در یک دانشگاه خصوصی در کابل تحصیل می‌کرد، می‌گوید سال گذشته به خواهر 11ساله‌اش که کلاس یازدهم بود اما اجازه رفتن به مدرسه را نداشت، امیدواری می‌داد، اما حالا خواهرش خانه‌نشین شده است.
پدر رضایی سه‌سال پیش از دنیا رفته و رضایی به‌شدت کار می‌کند تا خرج تحصیل‌اش را درآورد اما حالا طالبان این حق را از او گرفته است. او می‌گوید: «قلبم شکسته. تمام کارهای سختی که انجام دادم حالا هیچ ارزشی ندارند. ما دخترها هرچقدر هم سخت کار کنیم، نتیجه نمی‌دهد».
ملاله یوسف‌زی، برنده جایزه صلح نوبل در گفت‌وگو با برنامه صبحگاهی سی‌بی‌اس می‌گوید: «از ممنوعیت تحصیل زنان و دختران در دانشگاه‌ها توسط طالبان شوکه نشده است. به‌گفته یوسف‌زی، از 15ماه پیش که طالبان روی کار آمدند، شرایط برای زنان بدتر شده و سال‌ها تغییر مثبت جلوی چشم‌های دنیا در حال پاک شدن است.» یوسف‌زی در سال 2021 زمانی که 15ساله بود و برای حق تحصیل زنان جوان در پاکستان تلاش می‌کرد، توسط نیروهای طالبان مورد هدف گلوله قرار گرفت.
یوسف‌زی درباره ممنوعیت از حق تحصیل دختران در مدارس از کلاس ششم به‌بالا می‌گوید: «آنها در توجیه فرهنگی و مذهبی این موضوع شکست خورده‌اند. این موضوع واقعا به آینده مردم افغانستان مربوط می‌شود. این به مردم افغانستان بستگی دارد که تصمیم بگیرند چگونه می‌خواهند زندگی کنند. در اختیار مردها نیست که آینده آنها را تعیین کنند.»
عواقب ممنوعیت زنان از تحصیل
بسیاری از افغانستانی‌های تحصیل‌کرده که پس از خروج نیروهای آمریکایی، در کشور خود باقی ماندند و امید به تغییر داشتند احتمالا دنبال فرار از این شرایط خواهند بود. ممنوعیت زنان از تحصیل می‌تواند منجر به افزایش گروه‌های مطالعاتی پنهانی و ممنوعه شود. ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالیه ادعا کرد، این حکم یک ممنوعیت ضروری بود تا از مختلط شدن دانشگاه‌ها جلوگیری کند. محمد ندیم همچنین معتقد است، برخی عناوین درسی که آموزش داده می‌شوند با اصول اسلام مغایرند. روزنامه واشنگتن پست در یادداشتی می‌نویسد، این بهانه‌ها یاوه‌گویی‌هایی بیش نیستند. آنچه واقعا اتفاق افتاد این است که افراط‌گرایان طالبانی، آنهایی که سخت‌گیرانه‌ترین رسوم اخلاقی پشتون را دنبال می‌کنند، توانسته‌اند بر صداها و فرقه‌های اعتدال‌گراتر غلبه کنند.
زنان افغانستان هر چندوقت یکبار تظاهرات می‌کنند و طالبان نیز همواره سرکوب می‌کنند. ممنوعیت تحصیل زنان در دانشگاه به‌نظر تصمیمی غیرقابل بازگشت می‌آید. حمیرا قادری در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی می‌گوید افغانستان به جای اینکه کشوری برای زنان باشد، قفسی برای زنان است.
یکی از دانشجویان افغان به بی‌بی‌سی می‌گوید، او زنی است که در حال آموزش قانون شریعت اسلامی است و دستور طالبان با «حقوقی که اسلام و خداوند به بنده‌هایش داده»، متناقض است.
کشورهای غربی در تمام سال از طالبان درخواست می‌کردند تا آموزش زنان را بهبود بخشد، اگر می‌خواهد دولت افغانستان به‌رسمیت شناخته شود.
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان و اطرافیانش همواره مخالف آموزش مدرن به‌ویژه برای دختران و زنان بوده‌اند. این دیدگاه مخالفان بسیاری در میان منتقدان میانه‌رو دارد و تحلیل‌گران می‌گویند، نقطه‌ای برای شکاف جناحی بوده است.
وزیر آموزش می‌گوید، متخصصان و کارشناسان در حال بررسی برنامه و محیط آموزشی دانشگاه‌ها هستند و حضور دختران تا «زمانی که محیط مناسبی» فراهم شود، معلق می‌شود. وزیر در ادامه تاکید کرد، به زودی شرایط لازم را فراهم می‌کند و شهروندان نباید نگران باشند. مارس گذشته، طالبان وعده داد دبیرستان‌های دخترانه را بازگشایی می‌کند، اما روز موعود این اقدام را متوقف کردند.
ممنوعیت از کار
شنبه گذشته، طالبان گام دیگری در جهت محدود کردن بیشتر زنان برداشت و آنها را از فعالیت در سازمان‌های غیردولتی، چه در داخل و چه در خارج از افغانستان ممنوع کرد. سازمان مردم‌نهاد عبارتی است که طالبان برای درک آن بسیار دچار مشکل است. طالبان با بیان اینکه کارکنان زن سازمان‌های غیردولتی با بی‌حجابی قوانین لباس رسمی را زیر پا گذاشتند، ممنوعیت از کار در سازمان‌های مردم‌نهاد را توجیه می‌کند.
کارکنان افغانستانی سازمان‌های مردم‌نهاد که نان‌آور خانه‌های‌شان هستند به بی‌بی‌سی می‌گویند، سراپا احساس ترس و بی‌پناهی می‌کنند. یکی از آنها می‌گوید اگر نتوانم سر کار بروم، چه کسی خرج خانواده‌ام را می‌دهد؟ یکی از دیگر زنان این دستور را شوکه‌کننده خواند و اصرار داشت که مطابق موازین پوشش طالبان رفتار کرده است.
دستور ممنوعیت از کار زنان روز شنبه در نامه‌ای ازطرف وزارت اقتصاد به‌تمام سازمان‌های مردم‌نهاد دولتی‌وغیردولتی صورت گرفت. در این دستور همچنین آمده در صورت عدم تبعیت از آن، مجوز آن سازمان باطل می‌شود. اقدامی که خشم جامعه جهانی را برانگیخت. آنتونی بلینکن در این‌باره گفت: «زنان در مرکز فعالیت‌های بشردوستانه در سراسر دنیا قرار دارند. این تصمیم می‌تواند برای مردم افغانستان ویرانگر باشد.» یکی از مقامات ارشد سازمان‌ملل این اقدام را نقض آشکار اصول بشردوستانه توصیف کرد.»
آژانس‌های مختلف از سوی سازمان ملل در افغانستان مشغول به‌کار هستند و در زمینه امداد، تجارت و طرح‌های توسعه‌ای مشارکت می‌کنند. اگر زنان اجازه فعالیت در این سازمان‌ها را نداشته باشند، برخی از آنها مجبور می‌شوند تعطیل کنند. این نگرانی نیز وجود دارد که اگر تمام سازمان‌ها فقط مردان را استخدام کنند، زنان افغانستان نمی‌توانند به‌طور مستقیم کمک‌های امدادی دریافت کنند. قوانین طالبان اجازه نمی‌دهد مردان با زنان همکار شوند.
به گزارش بی‌بی‌سی، نیاز به کارمندان زن در این سازمان‌ها برای کمک به زنان و دختران حیاتی است. کشوری که نیمی از جمعیت آن در شرایط ناامنی غذایی قرار دارند، ممنوعیت کار زنان می‌تواند شرایط بشردوستانه را وخیم‌تر کند.
حتی در زمینه پزشکی بسیاری از زنان با پزشک مرد راحت نیستند و حذف زنان می‌تواند مشکلات بسیاری برای سلامتی زنان ایجاد کند. یکی از روحانیونی که نخواسته نامش فاش شود به بی‌بی‌سی می‌گوید: «در هیچ جایی از اسلام گفته نشده که مردان می‌توانند تحصیل کنند و زنان نمی‌توانند یا مردان می‌توانند کار کنند و زنان نمی‌توانند. ما از این تصمیم نگرانیم.»
با اعلام تصمیم طالبان مبنی بر ممنوعیت کار زنان برای سازمان‌های مردم‌نهاد، چندین سازمان امداد فعالیت خود در این کشور را متوقف کردند. سازمان «مراقبت»، «حفاظت از کودکان» و یک سازمان نروژی حمایت از پناهندگان در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند، بدون کارمندان زن نمی‌توانند به کودکان، زنان و مردانی که نیاز فوری دارند، دسترسی پیدا کنند.
واکنش جهانی
تصمیم طالبان مبنی بر ممنوعیت زنان از تحصیل در دانشگاه، با محکومیت جامعه‌جهانی همراه شد. سازمان‌ملل متحد و مقامات چندین کشور ازجمله کشورهایی که اکثریت جمعیت آنها را مسلمانان تشکیل می‌دهند مانند ترکیه و عربستان، از این تصمیم طالبان به‌شدت انتقاد کردند. وزیر امور خارجه قطر نیز با اشاره به اینکه تصمیم طالبان برای ممنوعیت فعالیت زنان در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی، نگران‌کننده است از دولت طالبان خواست در تصمیم خود تجدیدنظر کند. سازمان همکاری اسلامی نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، این دستور به حقوق اولیه زنان افغان ضربه سخت دیگری می‌زند. تصمیمی که به گزارش بی‌بی‌سی، افغانستان را به دوران قبلی حکومت طالبان برمی‌گرداند که در آن زمان دختران از حق آموزش رسمی محروم بودند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «اگر طالبان به حقوق تمام افغانستانی‌ها احترام نگذارد، نمی‌تواند انتظار داشته باشد که عضوی از جامعه بین‌المللی باشد.» مولود چاوش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه درباره این حکم طالبان گفت، نه اسلامی است، نه انسانی و افزود: «تحصیلات زنان چه آسیبی می‌تواند بزند؟ دین ما، اسلام، با آموزش مخالف نیست بلکه برعکس، تحصیلات و علم را تشویق می‌کند.»
محمد ندیم در واکنش به این انتقادات بین‌المللی با لحن تندی گفت: «حتی اگر بر سر ما بمب اتم هم بیاندازند، از تصمیم منع تحصیلات دانشگاهی زنان کوتاه نمی‌آییم.» محمد ندیم در ادامه تاکید کرد، افغانستان برای تحریم‌های جامعه جهانی آماده است.»
افغانستان همچنان گرفتار یک بحران اقتصادی و بشردوستانه است. ایالات‌متحده در ماه سپتامبر اعلام کرد، نزدیک سه‌میلیارد و 500میلیون دلار از ذخایر بانک مرکزی افغانستان که قبلا مسدود شده بود را به یک صندوق جدید در سوئیس منتقل می‌کند تا با نگه داشتن آن از دسترس طالبان، مردم افغانستان از آن بهره‌مند شوند. بلینکن هشدار داد، ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی می‌تواند ارسال کمک‌ها را مختل کند. اتفاقی که می‌تواند برای افغانستان ویرانگر باشد.
در ماه‌های اخیر طالبان دستور چندین محرومیت دیگر را برای زنان اعمال کردند. در ماه نوامبر، زنان از حضور در پارک‌ها، باشگاه‌های ورزشی و حمام‌های عمومی در کابل ممنوع شدند. یکی از فعالان افغان و مدرس دانشگاه در آمریکا می‌گوید، طالبان ایزوله کردن زنان را با تعلیق حضورشان در دانشگاه کامل کرده است: «این آخرین اقدامی است که طالبان می‌تواند انجام دهد.»
طالبان سه‌ماه پیش به هزاران نفر از زنان و دختران در بیشتر ایالت‌های افغانستان اجازه داد تا در امتحانات سراسری دانشگاه‌ها شرکت کنند. اما انتخاب رشته برای زنان با محدودیت‌هایی همراه بود. رشته‌هایی مانند مهندسی، اقتصاد، علوم دامپزشکی و کشاورزی برای زنان ممنوع است و روزنامه‌نگاری برای زنان به‌شدت محدود. تا پیش از اعلام محدودیت‌ها برای آموزش زنان، دانشگاه‌ها از زمان بازگشت طالبان در سال 2021، تحت قوانین تبعیض‌آمیزی در قبال زنان فعالیت می‌کردند.
ورودی‌ها و کلاس‌های درسی، تفکیک جنسیتی شده بودند و فقط استادهای زن یا مردان مسن می‌توانستند به زنان آموزش دهند. با این حال زنان همچنان حق تحصیل داشتند. سازمان آموزشی، عملی و فرهنگی یونسکو اعلام کرد، از سال 2001 تا 2018، دورانی که طالبان بر افغانستان حاکم نبودند، نرخ حضور زنان در دانشگاه‌ها 20برابر افزایش پیدا کرد. برخی زنان به بی‌بی‌سی گفته‌اند، پس از بازگشت طالبان به‌قدرت، به خاطر مشکلات زیاد منصرف شده‌اند.
بیش از یک ماه است که گمانه‌زنی‌ها درباره ممنوعیت آموزش در دانشگاه‌ها ازسوی دولت طالبان وجود داشت. بااینکه بسیاری از جمعیت افغانستان دیر یا زود منتظر این اتفاق بودند، اما ابلاغ این دستور همچنان شوکه‌کننده بود.
درک جنگ طالبان علیه زنان
فاطمه وجوهات، 19 سال دارد و تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت در آگوست 2021، از زندگی تاریک مادرش در دوران حکومت طالبان در دهه 90 میلادی شنیده بود. پس از بازگشت طالبان به کابل، حالا فاطمه دارد همان زندگی‌ای را تجربه می‌کند که مادرش در سال 2022 تجربه کرده بود.
وجوهات در دورانی در کابل بزرگ شده که طالبان در قدرت نبودند. شغل وجوهات، نقاشی کردن روی دیوارهای انفجاری (موانعی برای محافظت از سازه‌های آسیب‌پذیر) بود که میان تاسیسات دولت افغانستان و بمب‌گذاری‌های انتحاری طالبان در کابل قرار داشت. زمانی که مبارزان طالبان با موتورهای‌شان وارد کابل شدند و مقامات افغانستان مقر تاسیسات پشت دیوار را خالی کردند، وجوهات به تنهایی با طالبان روبه‌رو شد. بعد از گذشت چند ماه، زندگی وجوهات همانند مادرش با محدودیت‌هایی در فضاهای عمومی روبه‌رو شد. وجوهات می‌گوید: «حساب روزهای هفته از دستم خارج شده بود. نمی‌دانم امروز یکشنبه است یا دوشنبه. همه‌چیز مثل هم است.» طالبان که برای بازگشت به‌قدرت 20سال جنگید، جنگ علیه زنان را نیز همزمان آغاز کرد. ابتدا زنان را از کار منع کرد. وقتی زنان به ممنوعیت کار اعتراض کردند، تظاهرات زنان را متفرق و معترضان را زندانی کرد. بعدها، طالبان دختران نوجوان از کلاس ششم به بالا را از تحصیل ممنوع کرد. سپس دستوری مبنی بر تفکیک جنسیتی در مکان‌های عمومی، بعد از آن دستوری که حجاب را به زنان تحمیل می‌کرد و درنهایت دستوری برای ماندن زنان در خانه صادر کرد.
این دستورها به ایدئولوژی طالبان برمی‌گردد که در شاخه خاصی از اسلام سیاسی و در قوانین قبیله‌ای افغانستان ریشه دارد. طالبان با ادامه حکومت خود به گروهی تبدیل شده که به‌جای اداره کشور، بر پیروی و گسترش ایدئولوژی خود متمرکز است. برخی انتظارات دیگری از طالبان داشتند؛ گروه اسلام‌گرای مدرنی که احترام بیشتری برای حقوق اولیه زنان قائل است، خشونت کمتری دارد و مایل به سازش و تعامل با افغان‌های غیرطالبانی و جهان است. در جریان مذاکرات با طالبان بر سر خروج نیروهای آمریکایی در دوحه، پایتخت قطر، مقامات آمریکایی به تمایل طالبان برای عبور از ایدئولوژی خود با هدف اداره افغانستان امید بسته بودند. حتی پس از آنکه طالبان بسیاری از سربازان افغانستانی را کشت و بقیه را مجبور به تسلیم کرد تا قدرت را به‌دست آورد، نمایندگان کنگره آمریکا امید بالایی به طالبانی متفاوت داشتند. تمایل متقابل برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان این امید را به‌وجود آورده بود. مقامات آمریکایی رویکردی در قبال طالبان در پیش گرفتند که بر این باور بود که این گروه شورشی به‌جای کنترل جمعیت می‌خواهد افغانستان را اداره کند و طالبان می‌خواهد افغانستان را به کشوری مدرن تبدیل کند. طالبانی که خواستار خروج نیروهای آمریکایی است با این نتیجه‌گیری مخالفتی ندارد.
طالبان هیچ تغییری نکرده است
محمد محق، سفیر پیشین افغانستان در مصر می‌گوید: «هیچ مطالعه آکادمیکی انجام نشده که نشان دهد طالبان تغییری کرده است. این فرض که طالبان تغییر کرده فقط یک بازتاب سیاسی بود. دولت آمریکا می‌خواست با پیش بردن روایتی که طالبان بهتری به قدرت باز گشته، شکست خود را بپوشاند.»
اعضای طالبان که مذاکرات غیررسمی را انجام دادند و با مقامات آمریکایی ارتباط برقرار کردند، باعث تقویت این امیدها شده بودند: آنها انگلیسی را روان صحبت می‌کنند و پشت درهای بسته با مقامات دوحه دست دادند. آنهایی که برای اداره افغانستان اشتیاق داشتند، نسل دومی از رهبران طالبان بودند که توانستند نسخه نرم‌تری از این گروه را به جامعه‌جهانی معرفی کنند، بدون اینکه اقدامی جدی و مشخص در این مسیر انجام داده باشند.
محق در گفت‌وگو با مجله خبری دیپلمات می‌گوید: «نسل دوم طالبان به حقوق زنان اعتقادی ندارد اما می‌خواهد با آن بازی کند.» این نسل دوم به چهره عمومی طالبان تبدیل شده که به نسل اول اجازه می‌داد بر کنترل و اداره طالبان و افغانستان متمرکز شود. به‌عنوان مثال، محمد حسن آخوند، نخست‌وزیر از از نسل اول طالبان مانند ملا عمر، پدر طالبان است. محق می‌گوید: «حسن آخوند همانند ملا عمر، اهمیتی نمی‌دهد که دولت‌اش در جامعه بین‌المللی به‌رسمیت شناخته شود.»
بزرگ‌ترین دستاورد نسل دوم طالبان تاکنون، خروج سربازان آمریکایی و محکم‌تر شدن جای پایشان بوده است: آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان‌ملل با این گروه به‌عنوان حاکمان واقعی افغانستان برخورد کرده است. به‌عنوان مثال، مقامات اتحادیه اروپا بارها با طالبان دیدار کرده‌اند و دفاتر رسمی و کانال‌های ارتباطی خود در کابل را حفظ کرده‌اند. چنین تعاملاتی باعث نشده تا طالبان به حقوق زنان مانند حق دسترسی به فضای آزاد و آموزش احترام بیشتری بگذارد. گفت‌وگوها با رهبران طالبان در یک سال گذشته نشان می‌داد، بر سر موضوع تحصیلات دختران، مخالفت‌هایی در درون طالبان وجود داشته است. برخی اعضای طالبان به‌طور مرتب در جلسات غیرعلنی اعلام کردند، امیدوارند و تلاش می‌کنند تا مطمئن شوند دختران به آموزش دسترسی دارند. زنان تا همین دو هفته پیش در 31 ایالت از 34 ایالت افغانستان اجازه داشتند در امتحانات فارغ‌التحصیلی شرکت کنند، بااینکه بیش از یک سال است نمی‌توانند در مدرسه شرکت کنند.
برچسب ها :