بعد از اقدام به خودکشی یکی از دانشجویان دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در تاریخ ۱۲ آذر ماه سال جاری که منجر به فوت این دانشجو شد، به فاصله کوتاهی در ۱۹ آذر ماه خبر دیگری از اقدام به خودکشی دانشجوی دیگری از دانشکده متالوژی این دانشگاه به گوش رسید که خوشبختانه اقدام به موقع مدیریت دانشگاه از مرگ این دانشجو جلوگیری کرد
به واسطه تکرار این حادثه در دانشگاه تهران در فاصله زمانی کوتاه، با سید «محمد مقیمی» رئیس دانشگاه تهران گفت‌وگویی داشتیم تا به بررسی علل بروز این حوادث بپردازیم. او در مورد این اتفاقات گفت: یکی از موضوعاتی که به آن توجه ویژه داریم، بحث‌های مرتبط با فشارهای روانی است که به هر حال بخشی از این فشارها ویژگی‌های زندگی مدرن و امروزی است که کم و بیش گریبانگیر بشریت در تمام کشورهای دنیا است.
او افزود: شرایط مرتبط با شیوع بیماری کرونا و تعطیلی دوساله آموزش حضوری دانشگاه‌ها به این فشارهای روانی دامن زده است. وقتی کرونا به پایان رسید، شاهد تقاضاها و فشارهای روحی و روانی انباشته شده‌ای در جامعه دانشجویی بودیم که با بازگشایی حضوری دانشگاه یکجا تخلیه شدند و دانشگاه‌ها نیز آمادگی کافی برای مواجهه با چنین شرایطی نداشتند که همه اینها منجر به تشدید تنش روانی در قیاس با شرایط عادی شد. دانشگاه تهران با محوریت مرکز مشاوره دانشگاه اقدام به ارزیابی کلی از وضعیت روحی همه دانشجویان کرد و بر اساس گزارشات و یا مراجعه مستقیم دانشجویان اقدام به تشکیل پرونده مشاوره کرد.
مقیمی اضافه کرد: آمار این افراد نسبت به قبل از کرونا به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و اگر شرایط سایر دانشگاه‌های کشور را ارزیابی کنید، متوجه می‌شوید که میزان مراجعات به مرکز مشاوره و مشکلات روحی بیشتر شده است که البته برای مشکلات دانشجویان به تناسب دسته‌بندی که از موردها صورت گرفته، برنامه مشخصی داریم و در حال اجرای آنها هستیم و ضمن دعوت از دانشجویان تحت مشاوره به مرکز مشاوره و کلینیک‌های درمانی، مشاورین در خوابگاه‌ها حضور می‌یابند و در تعامل با دانشجویان دچار آسیب روانی و دوستانش و همچنین خانواده آنها، مراحل درمانی را پیگیری می‌کنند.
مقیمی با تاکید بر اینکه روی افزایش مشکلات روحی در دوران کرونا و فشارهایی که به جوانان وارد می‌شود، آسیب‌شناسی انجام شده است، اضافه کرد: ما متوجه شدیم که می‌توانیم بخشی از این فشارها را مدیریت کنیم و بخش قابل مدیریت در داخل دانشگاه می‌تواند از طریق مشاوران خوبی که در دانشگاه‌ها حضور دارند مورد بررسی و بهبود قرار بگیرد. بخش دیگری از مشکلات روحی برخی دانشجویان مربوط به تعامل با سایر ذینفعان است که اگر تعامل درست برقرار شود می‌تواند برطرف شود.
وی ادامه داد: عموما آنچه به عنوان عرف در فضای دانشگاه جا افتاده، این است که استادان بیشتر نگران کیفیت علمی دانشجو هستند و اگر مشاوره یا هدایتی هم از سمت استادان برای دانشجویان صورت می‌گیرد، برای جنبه‌های علمی است و شاید هنوز استادان ما مهارت کافی برای هدایت جنبه‌های روانی و عاطفی دانشجویان را ندارند تا بتوانند از این جهت نیز همراه دانشجویان خود باشند.
رئیس دانشگاه تهران اضافه کرد: در چنین شرایطی استادان می‌توانند مهمترین نقش را ایفا کنند. استادان باید دانشجویان و شرایط اجتماعی و خانوادگی آنها را درک کنند. ما باید سخت‌گیری‌های بی‌مورد و غیرضروری را از زندگی دانشگاهی دانشجویان کنار بگذاریم و یا مشکلات کوچکی که ممکن است با صحبت کردن و تعامل دوستانه قابل حل باشد را مدیریت کنیم. گاهی سنت‌های دانشگاهی و قواعد نانوشته متنوعی در روابط بین استاد و دانشجو به تناسب شخصیت استاد و زمینه‌های علمی وجود دارد که موجب می‌شود مشکلاتی به وجود بیاید و دانشجو احساس فشار روانی کند که لازم است اساتید با تعامل علمی - عاطفی، روابط را با دانشجویان به گونه‌ای تنظیم کنند که دانشجو احساس آرامش روانی کند.
وی تصریح کرد: ما درصدد هستیم این قواعد را در قالب منشور اخلاقی ساماندهی کنیم و کدهای اخلاقی و استانداردهای رفتاری را برای روابط دانشجو و استاد تنظیم کنیم و استانداردهای رفتاری بنویسیم که خلاهایی که به صورت جزئی از چشم قوانین و مقررات مغفول مانده یا هر کسی برای خودش و متفاوت این قوانین را تفسیر می‌کند، پوشش دهیم. لازم است اشتراکات و زبان مشترک به وجود بیاید تا انتظارات نه به صورت شفاهی، بلکه بر اساس قواعد و کدهای نوشته شده تنظیم شود.
او ادامه داد: برخی اساتید رشته‌های مرتبط با موضوعات روانشناسی و تربیتی می‌توانند مشاوره‌هایی به دانشجویان خود بدهند و اتفاقا در این بخش مشکلات کمتری هم داریم، اما در حوزه‌های علوم پایه و فنی - مهندسی اساتید عموما در بخش‌های رفتاری و روانی مهارت آنچنانی ندارند و لذا باید در زمینه مهارت ارتباطی آموزش ببینند.
او در پاسخ به این سوال که آیا میزان مشکلات روانی یا اقدام به خودکشی در دانشجویان رشته‌های فنی - مهندسی یا علوم پایه بیشتر از سایر رشته‌هاست؟ اظهار کرد: بله، آمارهای ما نشان می‌دهد که ظاهرا اینطور است و حداقل اتفاقاتی که رخ داده هم نشان می‌دهد، بیشتر مربوط به این حوزه‌ها بوده است.
مقیمی افزود: بخشی دیگر از مشکلات روحی و روانی دانشجویان ممکن است، مربوط به جوی باشد که بعضی از افراد ایجاد کرده‌اند و روند اعتراضات خود را به سمت تنش برده‌اند. این تنش‌ها قطعا روی افزایش فشارهای روانی دانشجویان موثر بوده و در دو ماه اخیر هم اثر خود را گذاشته است. بر این باوریم که دانشگاه ضمن اینکه باید وضعیت جامعه و عملکرد سیاستمداران و خط مشی‌های موجود را نقد کند، اما از طرف دیگر باید توجه کنیم که انتقادات اساتید یا دانشجویان باید در چارچوب سنت دانشگاهی و سامان‌یافته از نظر روحی و روانی اتفاق بیفتد و نباید اعتراض به گونه‌ای باشد که طرف مقابل احساس توهین کند و رغبتی به شنیدن نداشته باشد که طبعا نه تنها نتیجه مثبتی حاصل نمی‌شود، بلکه به این قیمت تمام می‌شود که شرایط روحی و روانی ذینفعان دانشگاه را به هم می‌ریزیم.
وی افزود: امیدواریم با پایدار شدن شرایط، هرچه زودتر شرایط روحی و روانی متعادل‌تری را در دانشگاه شاهد باشیم و برای ترمیم زخم‌های بر جای مانده، اقدامات روانی و فرهنگی مناسب را برای بهبود شادابی و تحرک تمامی ذینفعان دانشگاه به اجرا درآوریم که قطعا ارتباط مستقیم و معناداری با سلامت روانی دانشجویان خواهد داشت.
برچسب ها :